Touto-bono
Salvia sclarea
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Erbo-di-bons-ome-blanc, Sauvieto-de-prat, Erbo-di-plago.
Noms en français : Sauge sclarée, Toute bonne.
Descripcioun :La touto-bono, que trachis long de camin e de routo, es uno planto pulèu forto, ramificado, lanouso emé d'óudour. Li fueio (e li bratèio) soun larjo. Coumpara emé la sàuvi-d'Etioupìo que ié sèmblo un pau.
Usanço :La touto-bono, coume soun noum lou dis èi vertuouso contro mant un proublèmo. Ajudo à sougna e sarra li plago, èi bono pèr li mau de vèntre (digestioun e règlo), pèr limita li susour, lou coulesteròu e lou sucre dóu sang. Ajudo peréu pèr amoureja e proun enca. Li fueio e li flour podon èstre boutado dins lou manja pèr douna de goust (bevendo, sucrarié,counfituro, soupo...).
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Salvia
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 15 à 30 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Camin
- Ermas
- Champ
- Colo
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Pontico
Ref. sc. : Salvia sclarea L., 1753
Arnavèu-blanc(-de-Barbarìo)
Lycium barbarum
Solanaceae
Autre noum : Bouissoun-blanc.
Nom en français : Lyciet commun.
Descripcioun :L'óurigino éuroupenco d'aquest arnavèu-blanc èi discutido. Sèmblo pèr la maje part planta. Es un aubret que fai de flour vióuleto sus de ramo retoumbanto e espinouso. Lycium europaeum a de flour palinouso e d'espinasso alor que Lycium chinense fai de flour mai larjo e porto ges d'espino.
Usanço :Emai li fueio e li fru sarien manjadis (F. Couplan, op.cit. p. ) cue, soun subretout li fru que soun utilisa en medecino tradiciounalo chinese emé lou noum de "goji". Soun proun anti-óussidant e manja pèr faire dura d'alòngui la vido (paradis terrestre di taouïste). Èi vertuous contre un fube de malautié : anti-cancerous, bon pèr lou cor, contro l'ipertesuro, l'iperglicemìo, lis artèri tapado...
Port : Aubret
Taio : 1 à 3 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lycium
Famiho : Solanaceae
Ordre : Solanales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Abriéu à setèmbre
Liò : Sebisso
- Bartas
- Baragno
Estànci : Termoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Óurigino Asìo-Èst
Ref. sc. : Lycium barbarum L., 1753